Để bảo vệ thùy thái dương hoạt động ổn định, tránh xảy ra các vấn đề bệnh lý, tổn thương không mong muốn, mỗi người nên chủ động thực hiện các biện pháp sau đây:
Để bảo vệ thùy thái dương hoạt động ổn định, tránh xảy ra các vấn đề bệnh lý, tổn thương không mong muốn, mỗi người nên chủ động thực hiện các biện pháp sau đây:
Thùy thái dương có chứa các vùng sau:
Hệ thống limbic là một tập hợp các cấu trúc của não, bao gồm đại não, gian não và não giữa, bao phủ cả hai bên đồi thị, ngay dưới não. Chức năng của Limbic rất quan trọng, liên quan trực tiếp đến cảm xúc, hành vi, trí nhớ dài hạn và khứu giác của con người. Do đó, đây là phần não quyết định phần lớn đến hành vi sinh tồn hàng ngày như ăn uống, sinh sản, chăm sóc con cái, phản ứng chiến đấu, bỏ chạy…
Vùng Broca là vùng não ở thùy trán của bán cầu não ưu thế (thường là bán cầu não trái), được tạo thành từ các vùng Brodmann 44 và 45, thực hiện các chức năng liên quan đến xử lý ngôn ngữ.
Vùng Wernicke là một trong hai phần của vỏ não có liên quan đến chức năng xử lý ngôn ngữ (phần còn lại là vùng Broca). Vùng này chủ yếu hỗ trợ não hiểu ngôn ngữ viết và nói, trái ngược với vùng Broca, chỉ tập trung suy nghĩ để phát ra tiếng nói. Vùng Wernicke thuộc khu vực Brodmann 22, nằm ở hồi thái dương trên ở bán cầu não ưu thế.
Thùy thái dương chứa các vùng não quan trọng, liên quan trực tiếp đến chức năng ngôn ngữ, trí nhớ và giác quan, hỗ trợ con người trong các hoạt động hàng ngày. Chức năng của thùy thái dương, cụ thể như sau:
Bất kỳ tình trạng hoặc bệnh lý nào liên quan đến não đều có thể ảnh hưởng đến thùy thái dương, đặc biệt là vấn đề sức khỏe tâm thần, bao gồm: (3)
Thùy thái dương là thùy lớn thứ hai, sau thùy trán, chiếm 22% tổng thể tích vỏ não mới và kéo dài đến khe Sylvian. Thùy thái dương được ngăn cách với thùy chẩm, thùy đỉnh dưới và thủy đỉnh trên bằng đường đỉnh thái dương bên. Cấu trúc này được chia thành hai phần chính: (2)
Thùy thái dương được chia thành năm hồi bởi bốn rãnh, phần lớn song song với khe nứt Sylvian. Thứ tự tính từ phần bên đến dưới trung gian lần lượt như sau:
Tương tự như tất cả các thùy não khác, thùy thái dương có hai bên trái và phải. Mỗi thùy nằm ngay phía sau vùng thái dương ở mỗi bên đầu, kéo dài về phía sau dọc theo bên não và kết thúc ở một điểm ngay sau tai.
Các triệu chứng phụ thuộc vào cách cơn động kinh của bạn khởi phát.
Bạn có thể có tiền triệu trước cơn động kinh ở thùy thái dương. Tiền triệu là một cảm giác bất thường mà bạn cảm thấy trước khi cơn động kinh bắt đầu. Không phải ai cũng có cảm giác tiền triệu này. Tiền triệu là một phần của cơn động kinh khu trú, có nghĩa là bạn tỉnh táo và nhận thức được khi các triệu chứng xảy ra. Chúng thường kéo dài từ vài giây đến hai phút.
Những cảm giác bạn có thể cảm nhận được khi có tiền triệu, bao gồm:
Đôi khi, cơn động kinh thùy thái dương tiến triển thành một loại động kinh khác, chẳng hạn như cơn động kinh suy giảm nhận thức khu trú. Trong cơn động kinh này, bạn sẽ mất nhận thức trong khoảng 30 giây đến 2 phút.
Các triệu chứng của cơn động kinh suy giảm nhận thức khu trú bao gồm:
Trong một số ít trường hợp, cơn động kinh thùy thái dương có thể phát triển thành cơn động kinh co cứng – co giật toàn thể. Trong cơn động kinh co cứng - co giật toàn thể, toàn bộ cơ thể bạn cứng đờ và co giật kèm theo mất nhận thức. Đôi khi, bạn mất kiểm soát bàng quang hoặc cắn vào lưỡi khi bị co giật. Cơn động kinh này ảnh hưởng đến cả hai bên não của bạn và còn được gọi là chứng co giật (convulsion). Nó từng được biết đến như một cơn động kinh lớn.
Nếu bạn bị động kinh hoặc nghĩ rằng mình có thể bị động kinh, bạn nên đến gặp bác sĩ. Nếu bạn đã được chẩn đoán bị động kinh thùy thái dương, hãy gọi cho bác sĩ nếu:
Thùy thái dương chiếm 22% tổng thể tích vỏ não, chứa các vùng não quan trọng và liên quan trực tiếp đến chức năng ngôn ngữ, cảm xúc, trí nhớ và giác quan. Cấu trúc này bị tổn thương có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về nhận thức, giác quan, cách hiểu, nói ngôn ngữ…
Thùy thái dương (temporal lobe) còn được gọi là vỏ não mới, nằm chủ yếu ở hố sọ giữa (một khoang nằm gần nền sọ), phía trước thùy chẩm, phía sau thùy trán và phía dưới rãnh bên (rãnh Sylvian). Thùy thái dương được chia nhỏ thành thùy thái dương trên, thùy thái dương giữa và thùy thái dương dưới, bên trong chứa một số cấu trúc não quan trọng bao gồm vùng hải mã và hạch hạnh nhân. Đây là phần quan trọng của não bộ, giúp cơ thể sử dụng các giác quan để hiểu và phản ứng với thế giới xung quanh như giao tiếp, ghi nhớ ký ức, sử dụng ngôn ngữ, xử lý cảm xúc…. (1)
Thùy thái dương là thùy lớn thứ hai trong số năm thùy của não, chiếm khoảng 20% thể tích vỏ não.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là bài viết tổng hợp thông tin cơ bản liên quan đến cấu tạo giải phẫu, vị trí, chức năng và các rối loạn, bệnh lý ở thùy thái dương. Hy vọng thông qua những thông tin này, người bệnh có thêm nhiều cập nhật hữu ích liên quan đến vấn đề điều trị và chăm sóc sức khỏe não bộ.
Cơ thể sẽ xảy ra rất nhiều triệu chứng bất thường nếu thùy thái dương bị tổn thương hoặc gián đoạn hoạt động, bao gồm:
Để chẩn đoán các tình trạng sức khỏe ở thùy thái dương, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các xét nghiệm sau: